Nieuws

De zeiltekens in de zeilen

18 oktober 2016

Vroeger moest je een skûtsje herkennen aan de kleur van het skûtsje en/of aan de kleur van het zeil of aan de vormgeving van de achtersteven. (“De kont”) Een skûtsje van scheepswerf “De Pijp” uit Drachten bijvoorbeeld, kon je in die tijd herkennen aan de rondingen van het achterschip. Die lagen meer naar voren, zodat de romp vanaf de waterlijn eerder naar boven boog, maar dat weet niet iedereen.

Zeiltekens

De skûtsjes zijn vandaag de dag nog steeds herkenbaar aan hun rondingen en “wangen”, maar in 1958 werd toch de wens uitgesproken, tijdens de SKS-vergadering, dat er herkenningstekens voor de toeschouwers in het zeil moesten worden aangebracht.

Krijt

Er waren al schippers geweest die met krijt aan de slag waren gegaan en provisorisch een teken had aangebracht in het zeil. Maar dit hield geen stand tijdens een regenbui, waardoor de schepen weer “onherkenbaar” werden voor het publiek.  Vanaf 1959 gingen de meeste schippers ertoe over om een permanent zeilteken te laten aan te brengen in hun zeil.

De Leeuw

De eigenaren commissies brachten een teken aan dat verwees naar de plaats waar de commissie gezeteld was. De ene commissie deed dat middels een letter, zoals Eernewoude (E), Grou (G) en Drachten (D) o.a.  De Sudwesthoek voer eerst met “ST” van de thuishaven Stavoren. Inmiddels  zeilt de Sudwesthoek met de letters “SWH” en komen we de letters “ST” tegen bij de IFKS.

De andere eigenaren commissies gebruikten een heraldisch teken zoals Langweer en Leeuwarden. Sneek gebruikte, vanaf 1962, een ander typerend teken de Waterpoort van Sneek. Voor 1962 voer Sneek ook met een lettercombinatie. De andere eigenaren commissies gebruikten een heraldisch teken zoals Langweer en Leeuwarden.  

Met het Koninklijk Besluit van 25 maart 1818 ontstond de gemeente Leeuwarden en dit werd bevestigd met het wapen van Leeuwarden. Wist je dat de Leeuw het enige wapen, van een provinciehoofdstad in Nederland, is zonder schildhouders?

Uitzonderingen

Het zeilteken van d`Halve Mean verwees niet naar de plaats van de thuishaven, maar naar het schip van de Verenigde Oost-Indische Compagnie ( VOC), dat onder leiding van kapitein Henry Hudson, in september 1609 de haven van New York binnenvoer. De laatste groep eigenaren van de SKS-vloot waren de particuliere eigenaren zoals Lodewijk Meter (LM), Siete Meter (SM) vanaf 1964-1972, waarvan de letters in het zeil van Siete Meeter inmiddels zijn vervlochten naar de “B” van Bolsward.

De liefde

Toen Klaas van der Meulen in 1965 toetrad tot de SKS, werd de letter “W” in zijn zeil geplaatst.  Het verhaal wil dat Klaas dit deed uit voorliefde voor zijn vrouw Willemske Taekesd Salverda. Dat Klaas woonachtig was in Woudsend, was natuurlijk een handige bijkomstigheid.  Het bijzonder aan de “W” was de gele kleur van de letter, maar dit is tegenwoordig niet meer toegestaan.

 

Het skûtsjemuseum in Earnewâld

30 augustus 2016

Earnewâld- In het Skûtsjemuseum staat het leven van vroegere generaties skûtsjesschippers centraal. Op een prachtige locatie vlakbij Earnewâld staat de historische scheepswerf “De Stripe.”Hier komt de oude traditionele zeilvaart weer tot leven. In het museum neem je onder andere een kijken in een nagebouwde roef. Je proeft de verhalen van vroeger. Je ruikt aan taan en teer. Je maakt er kennis met de krappe ruimte aan boord rond 1900, toen de skûtsjes onder zeil dagelijks vrachten vervoerden. Het was een zwaar bestaan van hard werken, maar vaak de vreugde van een vrij leven, met wind en water.

 Vrijwilligers

In het skûtsjemuseum komen mooie, soms sterke verhalen tot leven. Het museum wordt gerund door ongeveer 50 vrijwilligers met de meest uiteenlopende taken. Zo zijn er timmerlieden, technici en zelfs nog een edelsmid. De oudste vrijwilliger is Jan Bruinsma de voormalig dorpstimmerman. Jan is 96 jaar en nog altijd actief betrokken bij het museum. In april van dit jaar heeft het museum de 100.000ste bezoeker mogen begroeten. Per jaar ontvangt het museum ongeveer 6000 bezoekers.

Oude materialen

In het museum vind je veel oude materialen. Veel masten, zeilen en andere onderdelen van de skûtsjes. Oprichter Age Veldboom heeft letterlijk veel spullen van de brandstapel gehaald. “Een jaar of wat terug was er geen oog voor historie. De schepen moesten sneller, aldus Veldboom: “Ik ben blij dat er weer een originaliteit commissie in het leven is geroepen, waardoor de skûtsjes weer in oude staat zijn hersteld.”

Start van het museum

Het museum is in 1998 opgericht door Veldboom. De doel van het museum is: “Het bewaren en bewaken van de historie voor de jeugd en om hen ook te stimuleren kennis te maken met oude ambachten. Het is een echt doe-museum. ” Veldboom is, zoals hij dat zelf zegt, “Gigantisch tevreden over de vlucht die het museum heeft gemaakt door de jaren heen. Dit had ik nooit allemaal alleen gekund. Het was een goed besluit een stichting in het leven te roepen. Hierdoor is het allemaal veel beter geregeld en nog mooier, dan wanneer ik het allemaal alleen had moeten doen.”

Bruine zeilen

Een van de rondleiders is,de uit Leeuwarden afkomstig, Henk Veltman. Samen met zijn vrouw is hij een van de vele vrijwilligers waar het museum op draait. Hij en zijn vrouw zijn nauw betrokken bij het museum. Naast rondleidingen verzorgen is Veltman een van de technici van het museum. Na een warm onthaal werden we meegenomen door de historie van het museum. Zo vertelde Veltman, dat vroeger alle zeilen van wit katoen waren. Tenminste, toen ze nieuw waren. “De zeilen werden op een gegeven moment met een bezem en tanine behandeld om te voorkomen dat “het weer” in de zeilen kwam. “Door deze behandeling werden de katoenen zeilen bruin van kleur”, zo vertelt Veltman; “Nu heb je veel kunststof zeilen.”

Aebelina

Naast het museum ligt het houten skûtsje “Aebelina”. Veltman vertelde ons dat het skûtsje helemaal van eikenhout is gemaakt. “Verschillende gemeenten en de Provincie Fryslân hebben veel hout gedoneerd. Wanneer er eikenbomen waren omgewaaid, werden deze geschonken aan het museum om de “Aebelina” af te kunnen maken.”

 Nieuwsgierig

Ben je nieuwsgierig geworden naar de verhalen over vroeger en wil je meer weten over het leven op een skûtsje? Kijk dan even op www.skutsjemuseum.nl of op www.aebelina.nl

Stuivertje wisselen tijdens wedstrijd Earnewâld

02 augustus 2016

Earnewâld- Achterin het wedstrijdveld was het stuivertje wisselen. De broers Siete en Pieter Ezn. Meeter (Leeuwarden en Akkrum) zaten elkaar letterlijk en figuurlijk in het vaarwater. Even lag Akkrum vóór Leeuwarden, maar ‘de Leeuw’ liet zich niet kennen en vocht terug.

De skûtsjes achter de Argus

Vandaag was er geen start vanaf de wal in de Lange Sleatten, maar een sleepstart met veertien skûtsjes achter de Argus. De vele mensen op de kant en in de bootjes langs het wedstrijdveld zagen ‘stilte voor de storm’ aan boord van de skûtsjes. Zodra het laatste skûtsje, Akkrum, op de Sânemar aankwam en de toeter had geklonken, ratelden de lieren. Elk bemanningslid weet op dat moment wat hem of haar te doen staat. Zorgen dat het zeil zo snel mogelijk wordt gehesen.

Vrij vlot snelheid

De voorste skûtsjes kregen vrij vlot snelheid in het schip. Na het ronden van de boei in de Folkertssleat zeilden de skûtsjes rechtuit door de Ulekrite . Vervolgens door het Syds Djip waar ze voor de wind langs het publiek op het terras bij Hotel Princenhof kwamen. Hierna volgde een boeironding in de Lange Sleatten en op de Sânemar lag een mooi kruisrak.

Doorkomst Boeirondingen

Doorkomst van het Ljouwerter skûtsje bij de eerste boeironding was op ongeveer 9 minuten achterstand van Sneek. Zij waren met 16 minuten en 39 seconden als eerste. Bij de tweede boeironding was de doorkomsttijd van Ljouwert 51 minuten en 32 seconden.

Tijdens de 3^e boeironding was Ljouwert op geklommen naar de 11^e plaats. Met een doorkomsttijd van 1 uur, 7 minuten en 48 seconden. De achterstand op de nummer 1 was 13 minuten en 36 seconden. Bij de laatste boeironding en tevens finish was de doorkomsttijd, op een paar seconden na, net geen twee uren.

Eindklassement

De uitslagen van de boeirondingen zijn niet de uitslagen van het eindklassement. Douwe Jzn Visser van Sneek verstevigd zijn koppositie in het klassement. Zo ook Jeroen Piersma van Drachten. Akkrum zakt van de derde plaats naar de vierde plaats. Auke de Groot van Stavoren eist nu de derde plaats op. Het Ljouwerter skûtsje staat op de 13 e plaats met Woudsend nog achter zich als hekkensluiter.

Terherne

Morgen het ruime water van de Snitser Mar bij Terherne. Dan geen start of finish op nummer, maar vast weer een spannende strijd. De wedstrijd is het beste te bezichtigen vanaf de pier. Wordt het morgen de dag van het Ljouwerter skûtsje?